Ouderschap en gezag

Een ouder zijn brengt veel verantwoordelijkheden met zich mee. Een van de vele plichten als ouder is zorg voor hun minderjarige kind. Conform Art.1: 233 van het burgerlijk wetboek is een kind minderjarig wanneer de leeftijd van achttien nog niet is bereikt. Het gevolg van minderjarigheid is dat kinderen onder gezag staan van hun ouders. Het gezag van een ouder over een minderjarige kind heeft veel gevolgen. Een kind onder gezag is bijvoorbeeld handelingsonbekwaam, tenzij de wettelijke vertegenwoordiger toestemming geeft voor het verrichten van een bepaalde handeling. In deze blog zullen de belangrijkste punten van ouderschap besproken worden.

De vader van het kind

Volgens de Nederlandse wet is de vader de echtgenoot of geregistreerde partner van de moeder. Tevens is de vader de man die het kind erkent. In sommige gevallen wordt vaderschap vastgesteld door de rechter. Dat heet een gerechtelijke vaststelling. Er zijn situaties waarin de de vader het kind niet wil erkennen door bijvoorbeeld de bijkomende verantwoordelijkheden van ouderschap. In zo een geval kan de moeder ervoor kiezen om naar de rechter te stappen en zijn vaderschap vast te stellen. Hiervoor is vaak een DNA-onderzoek nodig om te bewijzen dat de man daadwerkelijk de verwekker is van het kind. Dit kan in de praktijk moeilijkheden met zich meebrengen aangezien de man die een kind niet wil erkennen ervoor kan kiezen niet mee te werken aan een DNA- onderzoek. In een uitspraak van de Hoge Raad kwam naar voren dat een man werd vastgesteld als vader, ondanks het feit dat er geen DNA onderzoek was gedaan. Dit omdat de man weigerde mee te werken, maar wel aangaf geslachtsgemeenschap te hebben gehad. De overweging van de Hoge Raad luidt als volgt: ‘Dat er geen DNA-onderzoek is uitgevoerd, betekent niet dat een verzoek tot gerechtelijke vaststelling van het vaderschap moet worden afgewezen. Dit zou tegenstrijdig zijn met het belang van de vrouw die daardoor niet in staat zou worden gesteld een afstammingsband met haar vader te realiseren.’ Als laatst kan de vaderschap ook gerealiseerd worden door een kind te adopteren.

De moeder van het kind
De moeder van het kind is allereerst de vrouw die het kind baart. De moeder is ook zij die het kind erkent of wiens ouderschap gerechtelijk is vastgesteld. Ten slotte is er ook sprake van moederschap bij adoptie. 

Erkenning van het kind

Met betrekking tot het erkennen van het kind, kunnen er in sommige gevallen beperkingen zijn. Het erkennen van een bloedschennig kind is bijvoorbeeld niet toegestaan. Je kunt ook pas vanaf 16-jarige leeftijd een kind erkennen. In sommige gevallen komt het ook voor dat de moeder niet toelaat dat de vader het kind erkent. Dit komt vaak voor in situaties waarbij het niet gepland was om kinderen te krijgen. In zo een geval kan de vader naar de rechter gaan om de erkenning alsnog vast te laten stellen.

Adoptie van een kind in Nederland
Wanneer een kind van zijn ouders niets meer hoeft te verwachten staan er mogelijkheden open voor adoptie van dat kind. De eisen voor adoptie zijn:

• Het kind is minderjarig 
• Het minimale leeftijdsverschil tussen adoptant en kind is 18 jaar
• De moeder die het kind afstaat, moet minimaal 16 jaar zijn
• De adoptant moet het kind minimaal een jaar hebben verzorgd 
• Wanneer een stel een kind wil adopteren, moeten zij minimaal 3 jaar hebben samengeleefd

Ouderlijk gezag over het kind

Wanneer vaststaat wie de ouders zijn van het kind, kunnen de ouders hun ouderlijk gezag uitoefenen. Dit betekent dat ze het recht en de plicht hebben om de minderjarige te verzorgen en op te voeden. Als er sprake is van een voogdij, kan er worden gekozen om de opvoeding uit te besteden. Ouders kunnen hun opvoedingsplicht niet uitbesteden. Verder is er als ouder een verbod op geestelijk of lichamelijk geweld bij de opvoeding van de kinderen. Bovendien heb je de plicht om een band met het kind te bouwen. Om ervoor te zorgen dat het kind in zijn opvoeding zo min mogelijk belemmerd wordt, hebben ouders de plicht om onderling een goede relatie te hebben, zelfs wanneer er sprake is van een echtscheiding.

Gezag na echtscheiding 

Na een echtscheiding behouden beide ouders het gezag over hun kind. Om ervoor te zorgen dat het kind niet lijdt onder de scheiding, dient er een ouderschapsplan te worden opgesteld. Deze regels gelden ook voor voormalig samenwonenden die een kind krijgen en vervolgens uit elkaar gaan. In een ouderschapsplan worden onder andere regelingen getroffen omtrent zorg, informatieverstrekking over de ontwikkelingen van het kind en regelingen omtrent de kosten van verzorging. Veel voorkomende conflicten tussen ouders zijn vooral onenigheden over medische zaken, zorgregelingen en schoolkeuzes.

Een ouder zijn is een unieke ervaring en tegelijkertijd een grote verantwoordelijkheid. Het familierecht is daarom ook een rechtsgebied waarin veel cruciale beslissingen worden gemaakt. Zit jij in een situatie waar je rechtsbijstand nodig zou hebben? Contacteer ons!